Υπό διωγμό οι ντόπιες ποικιλίες
"Από χέρι σε χέρι
και από γενιά σε γενιά
για να μην χάσουμε αύριο
αυτά που έχουμε σήμερα"
Στο στόχαστρο τίθεται η διατήρηση και κυκλοφορία τοπικών ποικιλιών, με την επικείμενη νέα αναθεώρηση νομοθεσίας της Ε.Ε. να ευνοεί τις μεγάλες εταιρείες σπόρων μέσω της επέκτασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και την προώθηση νέων τεχνολογιών έλεγχου για όλες τις εμπορικές φυτικές ποικιλίες. Οι επιπτώσεις της εξεταζόμενης νομοθεσίας, δεν περιορίζονται στην υπονόμευση της γεωργικής βιοποικιλότητας, αλλά και στον περιορισμό των δυνατοτήτων υπέρβασης της κρίσης μέσω διαφορετικών τρόπων ανάπτυξης της γεωργίας. Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης, ιδρυτής της κοινότητας “Πελίτι” και ο Πιερ Σουλτάνα, δικηγόρος και παρατηρητής της νομοθεσίας στις Βρυξέλλες, καθώς και μέλος της αυστριακής οργάνωσης “Κιβωτός του Νώε”, μιλούν στην "Αυγή" για τη σημασία διατήρησης των τοπικών ποικιλιών και για τα δεδομένα αναθεώρησης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τους σπόρους.
ΠΙΕΡ ΣΟΥΛΤΑΝΑ:
Πλήττονται γαστρονομία, παραδοσιακή γνώση και η ψυχή μας
* Με βάση την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία, υπάρχει περιθώριο για ανεξάρτητη αγροτική δραστηριότητα;
Στο πλαίσιο του υπάρχοντος ευρωπαϊκού νόμου, ναι, υπάρχει περιθώριο για ανεξάρτητους εθνικούς νόμους για τους σπόρους. Το παρόν σύστημα αποτελείται από 12 βασικές Οδηγίες. Οι Οδηγίες αυτές δεν έχουν άμεση εφαρμογή, πρέπει να μεταφερθούν στην εθνική νομοθεσία. Κατά τη διαδικασία της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, υπάρχει (περιορισμένος, βέβαια) χώρος για ερμηνεία σε εθνικό επίπεδο.
Σε αυτές τις 12 Οδηγίες, το παρόν σύστημα προσθέτει 2 ακόμη Οδηγίες της Κομισιόν, που παρέχουν τη δυνατότητα παρέκκλισης σε σχέση με συγκεκριμένα γεωργικά και κηπευτικά είδη. Αυτό το εργαλείο, το οποίο φανερώνει ότι η νομοθεσία δεν είναι καλά ισορροπημένη, όπως η γενική εισαγγελέας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επεσήμανε στα συμπεράσματά της για την υπόθεση Kokopelli, είναι προαιρετικό: Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη μπορούν είτε να ενσωματώσουν τέτοιου τύπου μεταφορές στους νόμους τους, είτε να μην το κάνουν. Έτσι, ναι, σήμερα υπάρχει περιθώριο σε εθνικό επίπεδο.
Αυτό δεν θα εξακολουθήσει να ισχύει, ωστόσο, στη μελλοντική νομοθεσία σχετικά με τον σπόρο, αφού ο νέος κανονισμός έρχεται να αντικαταστήσει τις προαναφερθείσες 12+2 Οδηγίες. Ο κανονισμός είναι μια ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία, σε αντίθεση με την Οδηγία, εφαρμόζεται ομοιόμορφα παντού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θα υπάρχει πλέον η αναγκαιότητα της μεταφοράς στην εθνική νομοθεσία. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα προσαρμογής σε εθνικό επίπεδο θα είναι πολύ περιορισμένη.
* Ποια είναι τα πιο σημαντικά σημεία και ποιες οι αδυναμίες αυτής της αναθεώρησης της ισχύουσας νομοθεσίας;
Σύμφωνα με την τελευταία πληροφόρηση που είχα, η πρόταση αυτή ακόμη υπόκειται σε επεξεργασία από την DG SANCO και η Κομισιόν θα εξακολουθήσει να εργάζεται πάνω σε αυτήν για λίγο καιρό ακόμη. Η νέα νομοθεσία θα ελέγχει κάθε ανταλλαγή όλων των σπόρων και των πολλαπλασιαστικών υλικών στην Ευρώπη (όλους τους εμπλεκόμενους, από τον ιδιώτη μέχρι τη βιομηχανία, τους συνεταιρισμούς, τους αγρότες...).
Μεταξύ των πλέον σημαντικών άρθρων είναι το άρθρο 2, το οποίο καθορίζει το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας και πιο συγκεκριμένα τι δεν θα διέπεται από τη νομοθεσία. Προς το παρόν, πιθανότατα θα εξαιρεί τις ανταλλαγές στα δίκτυα διατήρησης που συνδέονται με μια τράπεζα γονιδίων και ανταλλαγές σε είδος μεταξύ ατόμων. Αυτό είναι καλό, αλλά όχι αρκετό: Είναι σημαντικό το ότι όλες οι ανταλλαγές μεταξύ ατόμων εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας.
Οι αγρότες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο κομμάτι της διατήρησης της γεωργικής βιοποικιλότητας μέσα από την παραδοσιακή τους δραστηριότητα της ανταλλαγής σπόρων από την δική τους συγκομιδή. Προς το παρόν, αυτό δεν θα ήταν δυνατόν χωρίς την εγγραφή τόσο των αγροτών, όσο και των σπόρων που θα ανταλλάσσονται. Αυτό θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην εξαφάνιση αυτών των αγροτών και στη μείωση της γεωργικής βιοποικιλότητας.
Μία παγίδα, λοιπόν, είναι το σύστημα της εγγραφής. Στο πρώτο προσχέδιο, τον Ιούλιο του 2012, η DG SANCO πρότεινε δύο συστήματα εγγραφής: Το πρώτο, θα ήταν μία αντιγραφή του παρόντος συστήματος (εγγραφή υπό επίσημη περιγραφή, το οποίο στοχεύει στους βιομηχανικές σπόρους) και ένα που ήταν πιο ανοιχτό, για την καταγραφή όλων των άλλων ποικιλιών (εγγραφή υπό την επισήμως αναγνωρισμένη περιγραφή - ORD). Η ORD θα μπορούσε να βοηθήσει στην διάσωση της γεωργικής βιοποικιλότητας εάν κι εφόσον η εγγραφή μπορούσε να γίνει άμεσα, μέσα από την οπτική περιγραφή του χειριστή. Δυστυχώς, στο νέο προσχέδιό της, η DG SANCO απέκλεισε την πιθανότητα να έχουμε ένα φιλικό προς τη βιοποικιλότητα σύστημα, με το να αρνείται την ιδέα της εξέλιξης της βιοποικιλότητας μες στον χρόνο (δεν είναι δυνατόν να εγγράφεις στην ORD σπόρους που δεν έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά πριν την εκκίνηση ισχύος της νομοθεσίας) και γεωγραφικά (οι σπόροι θα πρέπει να έχουν παραχθεί μόνο στην περιοχή καταγωγής τους).
* Ποιος πιστεύετε πως είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε τέτοιου είδους νομοθετικές πρωτοβουλίες;
Είναι ιστορικός. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κοινή νομοθεσία για τους σπόρους από τη δεκαετία του '60. Όπως συμβαίνει συχνά, το κίνητρο για τη δημιουργία μιας τέτοιας νομοθεσίας είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της κοινής αγοράς. Η αγορά των σπόρων είναι πανευρωπαϊκή. Οι πρώτοι νόμοι για τους σπόρους και επιγραφής του σπόρου σε επίσημους καταλόγους γεννήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Σήμερα, οι βιομηχανικοί σπόροι περνούν από τη μία χώρα στην άλλη. Έτσι, είναι λογικό που οι βιομηχανικοί σπόροι αντιμετωπίζουν λίγο-πολύ την ίδια νομοθεσία πριν διατεθούν στην αγορά, στις διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόβλημα είναι όταν τέτοια νομοθεσία εφαρμόζει τους ίδιους κανόνες και στις ντόπιες ποικιλίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε τοπική κλίμακα (η άμεση πώληση πάντα προσφέρει εγγυήσεις ως προς την ιχνηλασιμότητα) και οι οποίες ανακυκλώνονται μόνο σε σε περιορισμένες ποσότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
* Δεδομένων των προαναφερθέντων, ποιο είναι το μέλλον της τροφής και της παραγωγής και θα έπρεπε να υπάρχει μια εναλλακτική σε αυτό το μέλλον;
Η βιομηχανία φυσικά πιέζει για ομογενοποίηση της παραγωγής. Η άμεση συνέπεια είναι η απώλεια της ποικιλίας της τροφής. Ο σπόρος και η πολλαπλασιαστική ύλη αποτελούν φυσικά την απαραίτητη προϋπόθεση για περισσότερο ποικίλη, ντόπια και νόστιμη τροφή. Εάν οι εξαιρέσεις που επιτρέπουν στους αγρότες και τους γεωργούς να αγοράζουν τοπικές, ποικίλες, καλά προσαρμοσμένες, παραδοσιακές ή σπάνιες ποικιλίες δεν συστήνονται σε αυτή τη νομοθεσία (και συνεπώς, άλλοι αγρότες, ιδιώτες, συνεταιρισμοί να παρέχουν τέτοιους σπόρους), δεν έχουν σχεδιαστεί μόνο για τους βιομηχανικούς σπόρους, θα χάσουμε μέρος της γαστρονομίας μας, ένα κομμάτι της παραδοσιακής γνώσης μας και ένα κομμάτι από την ψυχή μας. Υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη απαίτηση για ντόπια, παραδοσιακά προϊόντα. Οι φορείς χάραξης πολιτικής οφείλουν να το λάβουν αυτό υπόψιν τους.
Π. ΣΑΪΝΑΤΟΥΔΗΣ:
Οι ντόπιες ποικιλίες είναι ένα ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας
Πριν από δεκαοκτώ χρόνια, ο γεωργός Παναγιώτης Σαϊνατούδης δημιούργησε την κοινότητα Πελίτι, με στόχο τη συλλογή, διατήρηση και διάδοση ντόπιων ποικιλιών, την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος και τη δημιουργία μιας εναλλακτικής κοινότητας με κύριο άξονα τη διατήρηση των ντόπιων ποικιλιών. Σήμερα, στην κοινότητα συμμετέχουν 11 τοπικές ομάδες από διάφορες περιοχές της χώρας και το Πελίτι διαθέτει μικρές ποσότητες αβελτίωτων ποικιλιών σπόρων σε καλλιεργητές.Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης μιλά στην "Αυγή" και εξηγεί τη σημασία διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών, καθώς και το κοινωνικό μοντέλο το οποίο προτείνουν στην πράξη τέτοιου είδους εγχειρήματα.
* Δεκαοκτώ χρόνια πριν τη δημιουργία του κινήματος "Σπάμε τους μεσάζοντες", το "Πελίτι" συστήνεται στη βάση της ανταλλαγής χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Πώς οργανώνεται και καθίσταται βιώσιμη μια τέτοια πρωτοβουλία;
Το 1995, όταν ξεκίνησα το “Πελίτι”, δεν υπήρχε καμία ιδέα, ούτε για επανάσταση ούτε για κάτι φοβερό και μεγάλο. Υπήρχε μια εσωτερική ανάγκη να γίνουν γνωστοί οι ντόπιοι σπόροι. Τότε ζούσα χωρίς χρήματα και οργάνωσα και τις δράσεις του Πελίτι με την ίδια λογική. Μια τέτοια δράση καθίσταται βιώσιμη διότι βασίζεται στην προσφορά και στο γεγονός ότι ο καθένας προσφέρει το καλύτερο που έχει και έτσι μέσα από αυτή τη πρακτική όλοι έχουμε οφέλη. Όταν ξεκίνησα το "Πελίτι" δεν είχα τίποτα. Είχα όμως ό,τι χρειαζόμουν μέσα από τη βοήθεια και την αλληλεγγύη των φίλων. Αυτό ανοίξαμε σε όλη την κοινωνία το 2002 μαζί με τη γυναίκα μου Σοφία Γίδα όταν δημιουργήσαμε το Δίκτυο Ανταλλαγής “Από χέρι σε χέρι και από καρδιά σε καρδιά”.
* Σε ποιες πραγματικές ανάγκες απαντούν πρωτοβουλίες όπως η κοινότητα "Πελίτι";
Οι δράσεις του “Πελίτι” είναι η συλλογή, διατήρηση και διάδοση των ντόπιων σπόρων. Μέχρι σήμερα πάνω από 120.000 άνθρωποι έχουν λάβει σπόρους από το “Πελίτι” και έχουν στηρίξει τους κήπους τους και κατ' επέκταση όλη τη ζωή τους.
* Ποια η σημασία διατήρησης ντόπιων ποικιλιών;
Οι ντόπιες ποικιλίες είναι ένα ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας και όπως έχουμε χρέος να διατηρήσουμε τα ιστορικά μνημεία, έτσι έχουμε χρέος να διατηρήσουμε και τις ντόπιες ποικιλίες. Οι ντόπιες ποικιλίες έχουν αρώματα, χρώματα και γεύσεις κάτι που στερούνται οι “μοντέρνες” ποικιλίες. Επίσης ο αγρότης - καλλιεργητής μπορεί κάθε χρόνο να κρατάει τον δικό του σπόρο για την επόμενη χρονιά και κατά συνέπεια να είναι αυτάρκης.
* Σχηματικά, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι προτείνετε την αυτοοργάνωση και την αυτοδιαχείριση της τροφής μας. Θεωρείτε πως αυτό το μοντέλο αποτελεί μία αντιπρόταση για την οργάνωση της ζωής μας, γενικότερα;
Το “Πελίτι” προωθεί την αυτάρκεια και την ολιγάρκεια. Αυτό είναι ένα άλλο κοινωνικό μοντέλο που μπορεί να βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους σήμερα. Ο καθένας από εμάς είναι σημαντικός και σπουδαίος ανεξάρτητα από την κοινωνική, πολιτική και οικονομική του θέση. Καθημερινά με το πιρούνι μας ψηφίζουμε τι είδους γεωργία θα έχουμε αύριο. Είναι σημαντικό να δούμε την ευθύνη που έχουμε στα πράγματα που μας συμβαίνουν και να αναλάβουμε την ευθύνη. Όταν αναλαμβάνουμε την ευθύνη μας, βρίσκουμε και τις λύσεις και τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα.
Πηγή
"Όπως συμβαίνει συχνά, το κίνητρο για τη δημιουργία μιας τέτοιας νομοθεσίας είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της κοινής αγοράς"
για να μην χάσουμε αύριο
αυτά που έχουμε σήμερα"
Στο στόχαστρο τίθεται η διατήρηση και κυκλοφορία τοπικών ποικιλιών, με την επικείμενη νέα αναθεώρηση νομοθεσίας της Ε.Ε. να ευνοεί τις μεγάλες εταιρείες σπόρων μέσω της επέκτασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και την προώθηση νέων τεχνολογιών έλεγχου για όλες τις εμπορικές φυτικές ποικιλίες. Οι επιπτώσεις της εξεταζόμενης νομοθεσίας, δεν περιορίζονται στην υπονόμευση της γεωργικής βιοποικιλότητας, αλλά και στον περιορισμό των δυνατοτήτων υπέρβασης της κρίσης μέσω διαφορετικών τρόπων ανάπτυξης της γεωργίας. Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης, ιδρυτής της κοινότητας “Πελίτι” και ο Πιερ Σουλτάνα, δικηγόρος και παρατηρητής της νομοθεσίας στις Βρυξέλλες, καθώς και μέλος της αυστριακής οργάνωσης “Κιβωτός του Νώε”, μιλούν στην "Αυγή" για τη σημασία διατήρησης των τοπικών ποικιλιών και για τα δεδομένα αναθεώρησης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τους σπόρους.
ΠΙΕΡ ΣΟΥΛΤΑΝΑ:
Πλήττονται γαστρονομία, παραδοσιακή γνώση και η ψυχή μας
* Με βάση την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία, υπάρχει περιθώριο για ανεξάρτητη αγροτική δραστηριότητα;
Στο πλαίσιο του υπάρχοντος ευρωπαϊκού νόμου, ναι, υπάρχει περιθώριο για ανεξάρτητους εθνικούς νόμους για τους σπόρους. Το παρόν σύστημα αποτελείται από 12 βασικές Οδηγίες. Οι Οδηγίες αυτές δεν έχουν άμεση εφαρμογή, πρέπει να μεταφερθούν στην εθνική νομοθεσία. Κατά τη διαδικασία της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, υπάρχει (περιορισμένος, βέβαια) χώρος για ερμηνεία σε εθνικό επίπεδο.
Σε αυτές τις 12 Οδηγίες, το παρόν σύστημα προσθέτει 2 ακόμη Οδηγίες της Κομισιόν, που παρέχουν τη δυνατότητα παρέκκλισης σε σχέση με συγκεκριμένα γεωργικά και κηπευτικά είδη. Αυτό το εργαλείο, το οποίο φανερώνει ότι η νομοθεσία δεν είναι καλά ισορροπημένη, όπως η γενική εισαγγελέας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επεσήμανε στα συμπεράσματά της για την υπόθεση Kokopelli, είναι προαιρετικό: Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη μπορούν είτε να ενσωματώσουν τέτοιου τύπου μεταφορές στους νόμους τους, είτε να μην το κάνουν. Έτσι, ναι, σήμερα υπάρχει περιθώριο σε εθνικό επίπεδο.
Αυτό δεν θα εξακολουθήσει να ισχύει, ωστόσο, στη μελλοντική νομοθεσία σχετικά με τον σπόρο, αφού ο νέος κανονισμός έρχεται να αντικαταστήσει τις προαναφερθείσες 12+2 Οδηγίες. Ο κανονισμός είναι μια ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία, σε αντίθεση με την Οδηγία, εφαρμόζεται ομοιόμορφα παντού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θα υπάρχει πλέον η αναγκαιότητα της μεταφοράς στην εθνική νομοθεσία. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα προσαρμογής σε εθνικό επίπεδο θα είναι πολύ περιορισμένη.
* Ποια είναι τα πιο σημαντικά σημεία και ποιες οι αδυναμίες αυτής της αναθεώρησης της ισχύουσας νομοθεσίας;
Σύμφωνα με την τελευταία πληροφόρηση που είχα, η πρόταση αυτή ακόμη υπόκειται σε επεξεργασία από την DG SANCO και η Κομισιόν θα εξακολουθήσει να εργάζεται πάνω σε αυτήν για λίγο καιρό ακόμη. Η νέα νομοθεσία θα ελέγχει κάθε ανταλλαγή όλων των σπόρων και των πολλαπλασιαστικών υλικών στην Ευρώπη (όλους τους εμπλεκόμενους, από τον ιδιώτη μέχρι τη βιομηχανία, τους συνεταιρισμούς, τους αγρότες...).
Μεταξύ των πλέον σημαντικών άρθρων είναι το άρθρο 2, το οποίο καθορίζει το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας και πιο συγκεκριμένα τι δεν θα διέπεται από τη νομοθεσία. Προς το παρόν, πιθανότατα θα εξαιρεί τις ανταλλαγές στα δίκτυα διατήρησης που συνδέονται με μια τράπεζα γονιδίων και ανταλλαγές σε είδος μεταξύ ατόμων. Αυτό είναι καλό, αλλά όχι αρκετό: Είναι σημαντικό το ότι όλες οι ανταλλαγές μεταξύ ατόμων εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας.
Οι αγρότες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο κομμάτι της διατήρησης της γεωργικής βιοποικιλότητας μέσα από την παραδοσιακή τους δραστηριότητα της ανταλλαγής σπόρων από την δική τους συγκομιδή. Προς το παρόν, αυτό δεν θα ήταν δυνατόν χωρίς την εγγραφή τόσο των αγροτών, όσο και των σπόρων που θα ανταλλάσσονται. Αυτό θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην εξαφάνιση αυτών των αγροτών και στη μείωση της γεωργικής βιοποικιλότητας.
Μία παγίδα, λοιπόν, είναι το σύστημα της εγγραφής. Στο πρώτο προσχέδιο, τον Ιούλιο του 2012, η DG SANCO πρότεινε δύο συστήματα εγγραφής: Το πρώτο, θα ήταν μία αντιγραφή του παρόντος συστήματος (εγγραφή υπό επίσημη περιγραφή, το οποίο στοχεύει στους βιομηχανικές σπόρους) και ένα που ήταν πιο ανοιχτό, για την καταγραφή όλων των άλλων ποικιλιών (εγγραφή υπό την επισήμως αναγνωρισμένη περιγραφή - ORD). Η ORD θα μπορούσε να βοηθήσει στην διάσωση της γεωργικής βιοποικιλότητας εάν κι εφόσον η εγγραφή μπορούσε να γίνει άμεσα, μέσα από την οπτική περιγραφή του χειριστή. Δυστυχώς, στο νέο προσχέδιό της, η DG SANCO απέκλεισε την πιθανότητα να έχουμε ένα φιλικό προς τη βιοποικιλότητα σύστημα, με το να αρνείται την ιδέα της εξέλιξης της βιοποικιλότητας μες στον χρόνο (δεν είναι δυνατόν να εγγράφεις στην ORD σπόρους που δεν έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά πριν την εκκίνηση ισχύος της νομοθεσίας) και γεωγραφικά (οι σπόροι θα πρέπει να έχουν παραχθεί μόνο στην περιοχή καταγωγής τους).
* Ποιος πιστεύετε πως είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε τέτοιου είδους νομοθετικές πρωτοβουλίες;
Είναι ιστορικός. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κοινή νομοθεσία για τους σπόρους από τη δεκαετία του '60. Όπως συμβαίνει συχνά, το κίνητρο για τη δημιουργία μιας τέτοιας νομοθεσίας είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της κοινής αγοράς. Η αγορά των σπόρων είναι πανευρωπαϊκή. Οι πρώτοι νόμοι για τους σπόρους και επιγραφής του σπόρου σε επίσημους καταλόγους γεννήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Σήμερα, οι βιομηχανικοί σπόροι περνούν από τη μία χώρα στην άλλη. Έτσι, είναι λογικό που οι βιομηχανικοί σπόροι αντιμετωπίζουν λίγο-πολύ την ίδια νομοθεσία πριν διατεθούν στην αγορά, στις διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόβλημα είναι όταν τέτοια νομοθεσία εφαρμόζει τους ίδιους κανόνες και στις ντόπιες ποικιλίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε τοπική κλίμακα (η άμεση πώληση πάντα προσφέρει εγγυήσεις ως προς την ιχνηλασιμότητα) και οι οποίες ανακυκλώνονται μόνο σε σε περιορισμένες ποσότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
* Δεδομένων των προαναφερθέντων, ποιο είναι το μέλλον της τροφής και της παραγωγής και θα έπρεπε να υπάρχει μια εναλλακτική σε αυτό το μέλλον;
Η βιομηχανία φυσικά πιέζει για ομογενοποίηση της παραγωγής. Η άμεση συνέπεια είναι η απώλεια της ποικιλίας της τροφής. Ο σπόρος και η πολλαπλασιαστική ύλη αποτελούν φυσικά την απαραίτητη προϋπόθεση για περισσότερο ποικίλη, ντόπια και νόστιμη τροφή. Εάν οι εξαιρέσεις που επιτρέπουν στους αγρότες και τους γεωργούς να αγοράζουν τοπικές, ποικίλες, καλά προσαρμοσμένες, παραδοσιακές ή σπάνιες ποικιλίες δεν συστήνονται σε αυτή τη νομοθεσία (και συνεπώς, άλλοι αγρότες, ιδιώτες, συνεταιρισμοί να παρέχουν τέτοιους σπόρους), δεν έχουν σχεδιαστεί μόνο για τους βιομηχανικούς σπόρους, θα χάσουμε μέρος της γαστρονομίας μας, ένα κομμάτι της παραδοσιακής γνώσης μας και ένα κομμάτι από την ψυχή μας. Υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη απαίτηση για ντόπια, παραδοσιακά προϊόντα. Οι φορείς χάραξης πολιτικής οφείλουν να το λάβουν αυτό υπόψιν τους.
Π. ΣΑΪΝΑΤΟΥΔΗΣ:
Οι ντόπιες ποικιλίες είναι ένα ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας
Πριν από δεκαοκτώ χρόνια, ο γεωργός Παναγιώτης Σαϊνατούδης δημιούργησε την κοινότητα Πελίτι, με στόχο τη συλλογή, διατήρηση και διάδοση ντόπιων ποικιλιών, την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος και τη δημιουργία μιας εναλλακτικής κοινότητας με κύριο άξονα τη διατήρηση των ντόπιων ποικιλιών. Σήμερα, στην κοινότητα συμμετέχουν 11 τοπικές ομάδες από διάφορες περιοχές της χώρας και το Πελίτι διαθέτει μικρές ποσότητες αβελτίωτων ποικιλιών σπόρων σε καλλιεργητές.Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης μιλά στην "Αυγή" και εξηγεί τη σημασία διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών, καθώς και το κοινωνικό μοντέλο το οποίο προτείνουν στην πράξη τέτοιου είδους εγχειρήματα.
* Δεκαοκτώ χρόνια πριν τη δημιουργία του κινήματος "Σπάμε τους μεσάζοντες", το "Πελίτι" συστήνεται στη βάση της ανταλλαγής χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Πώς οργανώνεται και καθίσταται βιώσιμη μια τέτοια πρωτοβουλία;
Το 1995, όταν ξεκίνησα το “Πελίτι”, δεν υπήρχε καμία ιδέα, ούτε για επανάσταση ούτε για κάτι φοβερό και μεγάλο. Υπήρχε μια εσωτερική ανάγκη να γίνουν γνωστοί οι ντόπιοι σπόροι. Τότε ζούσα χωρίς χρήματα και οργάνωσα και τις δράσεις του Πελίτι με την ίδια λογική. Μια τέτοια δράση καθίσταται βιώσιμη διότι βασίζεται στην προσφορά και στο γεγονός ότι ο καθένας προσφέρει το καλύτερο που έχει και έτσι μέσα από αυτή τη πρακτική όλοι έχουμε οφέλη. Όταν ξεκίνησα το "Πελίτι" δεν είχα τίποτα. Είχα όμως ό,τι χρειαζόμουν μέσα από τη βοήθεια και την αλληλεγγύη των φίλων. Αυτό ανοίξαμε σε όλη την κοινωνία το 2002 μαζί με τη γυναίκα μου Σοφία Γίδα όταν δημιουργήσαμε το Δίκτυο Ανταλλαγής “Από χέρι σε χέρι και από καρδιά σε καρδιά”.
* Σε ποιες πραγματικές ανάγκες απαντούν πρωτοβουλίες όπως η κοινότητα "Πελίτι";
Οι δράσεις του “Πελίτι” είναι η συλλογή, διατήρηση και διάδοση των ντόπιων σπόρων. Μέχρι σήμερα πάνω από 120.000 άνθρωποι έχουν λάβει σπόρους από το “Πελίτι” και έχουν στηρίξει τους κήπους τους και κατ' επέκταση όλη τη ζωή τους.
* Ποια η σημασία διατήρησης ντόπιων ποικιλιών;
Οι ντόπιες ποικιλίες είναι ένα ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας και όπως έχουμε χρέος να διατηρήσουμε τα ιστορικά μνημεία, έτσι έχουμε χρέος να διατηρήσουμε και τις ντόπιες ποικιλίες. Οι ντόπιες ποικιλίες έχουν αρώματα, χρώματα και γεύσεις κάτι που στερούνται οι “μοντέρνες” ποικιλίες. Επίσης ο αγρότης - καλλιεργητής μπορεί κάθε χρόνο να κρατάει τον δικό του σπόρο για την επόμενη χρονιά και κατά συνέπεια να είναι αυτάρκης.
* Σχηματικά, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι προτείνετε την αυτοοργάνωση και την αυτοδιαχείριση της τροφής μας. Θεωρείτε πως αυτό το μοντέλο αποτελεί μία αντιπρόταση για την οργάνωση της ζωής μας, γενικότερα;
Το “Πελίτι” προωθεί την αυτάρκεια και την ολιγάρκεια. Αυτό είναι ένα άλλο κοινωνικό μοντέλο που μπορεί να βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους σήμερα. Ο καθένας από εμάς είναι σημαντικός και σπουδαίος ανεξάρτητα από την κοινωνική, πολιτική και οικονομική του θέση. Καθημερινά με το πιρούνι μας ψηφίζουμε τι είδους γεωργία θα έχουμε αύριο. Είναι σημαντικό να δούμε την ευθύνη που έχουμε στα πράγματα που μας συμβαίνουν και να αναλάβουμε την ευθύνη. Όταν αναλαμβάνουμε την ευθύνη μας, βρίσκουμε και τις λύσεις και τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε εδώ το σχόλιο σας σχετικά με αυτό το άρθρο.